Zuhal'in Müzesi

21 Şubat 2010 Pazar

Lapis Lazuli

Gecenin ve göklerin taşı anlamınna gelen lapis lazuli adı Farsça kökenli olup Lacivert Taşı anlamına gelir. Özellikle Antik Mısır kültüründe firavunların mezar odası süslemelerinde yoğun olarak kullanılmıştır.  Sadece Mısır değil birçok doğu kültüründe de nazar için kullanılmıştır.

Lapis sözcüğü, Latince kökenli bir kelimedir ve "taş" anlamına gelir. Lazuli ise Arapça (el-)lazward kelimesinden  latinceye geçmiştir ki bu Arapça kelimenin kökeni de Farsça lazhward sözcüğüne dayanır. Aslında bir yerin ismi olan bu kelime zamanla taş ile ilgisi yüzünden mavi anlamında kullanılmaya başlanmıştır. İngilizce "gökmavisi" anlamına gelen ''azure'' kelimesi de buradan türemiştir. Bir bütün olarak incelenirse lapis lazuli, mavi, lacivert  taşı ya da gökyüzü taşı anlamına  gelir.

En saf ve kaliteli lapis lazuli Afganistan, Bedahşan'da beyaz mermer içinde damarlar ve mercekler halinde çıkarılır.
 
Lapis lazuli Afganistan'daki maden yataklarında   Şili, Ovalle'nin yakınındaki And dağları'nda da bulunmuştur. Burdan çıkarılan lapis lazuli lacivertten çok daha açık ve soluk bir mavi rengindedir. Diğer maden yatakları ise Rusya, Angola, Burma, Pakistan, ABD ve Kanada'dadır.

Tarihte Lapi Lazuli
Yüzyıllar boyunca lapis lazuli özellikle mücevher ve oymalarda sıklıkla kullanılmıştır. Bunların dışında mozaik, vazo, boncuk ve mücevher kutularında da kullanılmıştır.

Antik Mısır'da lapis lazuli scarabe adı verilen mühürlerin,  süs eşyaları, nazarlıklar ve benzeri takı eşyalarının vazgeçilmez malzemelerinden birisi olmuştur. Asur ve Babilliler tarafından mühür olarak kullanılmıştır.  Aynı zamanda toz haline getirilmiş lapisin Antik Mısırlı kadınlar tarafından göz farı olarak da kullanıldığı bilinmektedir.

Fırat Nehrinin yakınında bulunan Ur'un Antik Sümer kraliyet mezarlarında lapis lazuliden yapılmış sayıları 6000'den fazla kuş, geyik, kemirgen heykelciklerinin yanısıra çok sayıda boncuk, tabak ve silindir mühür bulunmuştur. Pek çok Sümer ve Akad yazısında lapis lazuli, krallara layık zenginlik ve ihtişam göstergesi olarak göze çarpmaktadır.
Romalılar ise lapisin güçlü bir afrodizyak olduğuna inanmıştır. Orta Çağ'da ise lapisin sağlığa faydalı bir etkisinin olduğu, ruhu günah, kıskançlık ve korkudan arındırdığına inanılmıştır.

Lapisin aynı zamanda tıbbi faydaları olduğuna da inanılırdı; öğütülerek toz haline getirilen lapis, süt ile karıştırılıp deri abselerine pansuman ve ülsere karşı tedavi amaçlı kullanılırdı. Uyumaya yardımcı olduğu da söylenir.

Hiç yorum yok: